Çin mutfağı hakkında hiç bilgi sahibi olmayanlar Çin yemeklerinin sadece böcek yeme üstüne uzmanlaşmış bir mutfak olduğunu düşünebilirler. Zira haberlerde Çin yemekleri diye gösterilenler genel olarak böcek benzeri garip canlılardan ibaret.
Türk ve Çin mutfakları arasındaki en büyük fark yemeklerin yapımında kullanılan malzemeler, yemeklerin yapılış ve yeniş biçimleridir. Çin yemeklerinin çoğu vok tavada birtakım soslarla karıştırılıp kavrularak yapılır. Türkiye’de ise yemekler tencerelerde pişirilir. Fırın yemekleri deyince akla Türk yemekleri gelirken, haşlama yemek çeşitlerinde Çin yemekleri öne çıkar.
Çin mutfağının farklı olması Çin yemeklerinin lezzetsiz olduğu anlamına gelmiyor. Bu tezi biraz daha ileri götürerek Çin mutfağında herkesin damak tadına uyacak yemek çeşitleri illa ki olduğunu söyleyebilirim. Bazı kişilerin Çin’e gidip yiyecek bulamamaktan yakınmalarının temel nedeni Çin yemeklerine karşı çok önyargılı olup yeni tatlar denemekten kaçmaları.
Mutfak Malzemeleri
Yemeklerin hazırlanışı ve tadı bakımından Türk yemekleri ile genel anlamda farklı olan Çin yemekleri için kullanılan mutfak gereçleri de doğal olarak Türkiye’de kullanılanlardan farklı. Çin’de bazı mutfak gereçleri hiç tahmin edilemeyeceği kadar çok kullanılır.
Çin mutfağı ile özdeşleşmiş mutfak gereçlerinden bazıları:
Vok Tava
Çin mutfağının demirbaşı. Çin yemeklerinin neredeyse tamamının yapımında kullanılıyor. Türkiye’de bir ihtimal sadece büyük marketlerde bulunabilen vok tava, bildiğimiz tavalara oranla çok daha geniş, çok daha derin ve içerdiği çelik nedeniyle de çok daha ağır.
Vok tavaların bazıları tek, uzun saplı, bazıları da çift, kısa saplıdır.
Çin’deki ocaklardaki ateş çok kuvvetli olduğu için vok tavalar Çin ocaklarına çok uygundur; ama Türkiye’deki ocaklardaki ateşlerin Çin’e oranla çok az olması nedeniyle vok tavanın Türk yemeklerinin yapımında kullanılmasını çok zor.
Türkiye’de 30 dakikada pişen bazı yemekler Çin ocaklarında ve vok tavada 15 dakikada kül hale gelebiliyor.
Vok tava haşlanan, buharda pişirilen, kavrulan ve yağda kızartılan yemeklerin yapımında sıkça kullanılıyor.
Vok tava satın almak isteyenler için Aliexpress‘de çok seçenek var.
Satır
Çin yemeklerinin hazırlanması aşamasında sadece satır kullanılır. Et, soğan, domates vb. hemen her şey Çin’de satırla kesilir. Satır kullanmakta uzman olan kişiler satırla ince ince kesimler yapabiliyor.
Türkiye’de herkesin bildiği gibi satır daha çok et kesiminde kullanılır. Diğer yiyecekler farklı tür bıçaklarla kesilir.
Pilav Yapma Makinesi
Çin’de hiçkimse pilavı tencerede yapmıyor. Çin pilavı, adına “pilav yapma makinesi” denilen(İngilizce karşılığı rice cooker), düdüklü tencereye benzeyen makineler kullanılarak yapılıyor.
Bu makinelerin bilinen düdüklü tencereden en büyük farkı elektrikle çalışıyor olmaları. Bu makinelerde pilav yapmak için yapılması gereken sadece pirinci ve suyu makineye eklemek ve makineyi çalıştırmak.
Pilav yapma makinesi, pilav yapımının haricinde Çin’de sabahları sıkça tüketilen pirinç lapası ve bazı haşlama yemeklerin yapımında da kullanılıyor.
Pilav yapma makinesi Türkiye’de çok popüler değil; ama yine de satın almayı düşünenler için Aliexpress‘de türlü seçenekler var.
Buhar Tenceresi
Çin mutfağında buharda pişen yemeklerin çok olması buhar tenceresi ihtiyacını da beraberinde getiriyor. 2 veya 3 katlı olabilen tencerenin en altına kaynar su konuyor ve o kaynar suyun buharı üst katlardaki yemeklerin pişirilmesinde ve önceki günden kalan yemeklerin tekrar ısıtılmasında kullanılıyor.
Türkiye’de de sefertasını andıran birtakım tencereler var; ama bu tencereler hiçbir zaman her yerde kullanılabilecek kadar popüler olmadı.
Buhar tenceresi de Türkiye’de pek yok; ama satın almak isteyenler için Aliexpress‘de seçenek çok.
Bambu Yemek Karıştırma Çubukları
Çubuklar Çin mutfağının ve Çin kültürünün önemli bir parçası. Çin yemeklerinin hemen hepsinin çubuklarla yendiği hepimizin bildiği bir gerçek.
Bambu yemek karıştırma çubukları, bilinen yemek çubuklarından en az iki kat daha uzun. Bu çubuklar yemekleri karıştırmak ve tencereden çıkartılması gereken şeyleri kolayca yakalayıp çıkartmak için kullanılıyor.
Yemek karıştırma çubuklarına göz atmak isteyenler için de Aliexpress‘de alternatif çok fazla.
Pişirme Teknikleri
Kavurma
Çin yemeklerinin en az %80’i yüksek ateşte, Türkiye’de hemen hiç kullanılmayan Vok tava kullanılarak pişirilir. Vok tavadaki yemekler yüksek ateşte kavrularak pişer. Çinliler akla gelebilecek hemen her yiyeceği kavurarak yemekten çok hoşlanırlar.
Türkiye’de de kavrulmuş yemekler tüketilir; ama bu yemeklerin çoğunu kavrulmuş etli yemekler oluşturur.
Haşlama
Haşlama yemekler de Çin’de sıkça tüketilir. Adına İngilizce’de hotpot denilen ve masanın ortasındaki tencereye çeşitli sebze ve etlerin eklenip haşlanmasıyla yenen yemek, Çin genelinde çok popülerdir.
Türkiye’de haşlama yemekler birçok kişinin ilk tercihleri arasında yer almaz. Hatta çoğu kişi haşlama yemek yemekten hoşlanmaz. Belki de bu nedenle haşlama Türk yemeklerinin sayısı aynı şekilde yapılan Çin yemeklerine oranla çok azdır.
Fırında Pişirme
Fırın yemekleri Türk mutfağı için çok önemli. Türkiye’de hemen herkes fırında pişirilmiş yemeklerden hoşlanır.
Çin’de ise fırın yemeğinin ne anlama geldiğini bilenlerin sayısı dahi bir elin parmakları kadar. Çin’deki evlerin %99’unda fırın bulunmaması fırın yemeklerinin Çin mutfağının bir parçası olmadığının ispatı.
Yağda Kızartma
Yağda kızartılmış yemekler hem Çin, hem de Türk mutfağının önemli bir parçası. Oranlama yapmak gerekirse Türk mutfağında tüketilen yağda kızartılmış yemeklerin oranının Çin mutfağına oranla daha fazla olduğu söylenebilir.
Yemeklerin Pişirilme Süresi
Çin yemekleri genel olarak Türk yemeklerine oranla çok daha kısa zamanda pişiriliyor.
Türk yemeklerinin çoğu için 1 saate yakın zaman harcamak gerekir. Çin yemeklerinin büyük çoğunluğu ise 30 dakika içinde yemeye hazır hale gelebilir.
Yemek yapmayı bilen kişiler aynı vok tavayı kullanarak 1 saat içinde çok rahat 4-5 çeşit Çin yemeği pişirilebilir.
Yağlar ve Soslar
Türk mutfağında zeytin yağı, tere yağı gibi yağlar sıkça tercih edilirken Çin mutfağında bu iki yağ neredeyse hiç kullanılmaz. Zeytinyağının çok pahalı olması, tere yağının da çok az bilinmesi nedeniyle Çin’de yemek yapımında fıstık yağı, bazı baklagillerden edilen çeşitli yağlar tercih edilir. Domuz yağı da sıkça kullanılar yağlar arasında. Dikkat!
Çin mutfağında yemeklerin çoğunda çeşitli soslar kullanılır. Bu soslar arasında en popüler olanları sirke ve soya sosudur. Genelde soslar yemekler pişirilirken yemeğin içine eklenir. Türk mutfağında da soslu yemekler bulunsa da birçok yemek için hazırlanmasına gerek yoktur.
