Çin Ekonomisi Nasıl Büyüdü? Çin’deki Gözlemlerim

Çin ekonomisinin büyüme hızıyla ilgili haberlerde belirtilen rakamlar Çin’i tanımayanlar için sadece rakamdan ibaret. Hatta bu rakamların gerçeği yansıtmadığını düşünenler dahi olabilir. Ama en az 10 yıldır Çin’de yaşayanlar bu süreçte Çin ekonomisindeki gelişmenin günlük hayata nasıl etki ettiğine bizzat şahit oldular.

1956 yılında Çin ekonomisinin büyüklüğü yalnızca 15 milyar dolar civarlarında iken, bu rakam 2020 yılında bu rakam 15 trilyon doları geçti. Çin’deki kişi başı milli gelir de 1993 yılında 500 dolar iken 2020 yılında 10.000 doları aştı.

Uzun yıllardır Çin’de yaşayan biri olarak Çin ekonomisinin nereden nereye geldiği ile ilgili Çin kaynaklarında birtakım araştırmalar yaptım. Öğrendiklerimi kendi tecrübelerim ile birleştirerek de bu yazıyı yazdım.

Bu yazıda geçen rakamlar birtakım Çince ve İngilizce sitelerde geçen rakamlardır. Rakamlar bazı sitelerde çeşitli nedenlerle olduğundan fazla veya az yazılmış olabilir. Konunun politik tarafını bilmiyoruım. Ama Çin ekonomisinin gelişmesiyle sıradan Çinliler’in hayatının ne düzeyde değiştiğini gözlemleyebilecek kadar uzun zamandır Çin’deyim.

Çin GSYİH Değişimi

GSYİH(Gayri Safi Yurt İçi Hasıla), en basit ifadeyle ülke ekonomisin büyüklüğü anlamına geliyor. Çin’in en önemli bilgi sitelerinden Baidu Baike‘da 1956 yılı ile 2018 yılları arasında Çin GSYİH miktarının ne kadar değiştiğine dair bilgiler var. 10 yıla ait bilgileri aşağıdaki tabloya koydum.

YılGSYİH
195616 milyar dolar
198283 milyar dolar
1986160 milyar dolar
20011,7 trilyon dolar
20128,3 trilyon dolar
20139,1 trilyon dolar
201510,6 trilyon dolar
201712,7 trilyon dolar
201813,9 trilyon dolar
202015 trilyon dolar
Çin GSYİH’nın yıllara göre değişimi

Çin Ekonomisi’nin Dünya’daki Yeri

Ekonomik anlamdaki bu büyüme Çin’in “Dünya’nın en büyük ekonomileri” listesinde üst sıralara yükselmesini sağladı.

Baidu Baike’da Çin’in bu listede yıllara göre nasıl ilerlediğini de buldum. Aşağıdaki tabloda Çin ekonomisinin sıralamada nasıl yükseldiğini görebilirsiniz.

YılGSYİHSıralama
1980301 milyar dolar8.
1990387 milyar dolar10.
20001,2 trilyon dolar6.
20052,3 trilyon dolar5.
20084,5 trilyon dolar3.
201410,5 trilyon dolar2.
Çin ekonomisinin “en büyük ekonomiler” listesindeki sıralaması

Çin’deki Kişi Başı Milli Gelir

Alibaba WW

Çin ekonomisinin büyümesi kişi başı milli geliri de doğal olarak arttırdı. Şu an Çin’de 60 yaşından büyük olanlar hayat şartlarının ne ölçüde değiştiğini gördüler. Gençliklerinde çok ciddi ekonomik sıkıntılar yaşayan çoğu kişinin yaşlılıkları tahmin ettiklerinden çok daha rahat geçiyor.

Gözlemlediğim kadarıyla diyebilirim ki Çin’de iki nesil ekonominin bugünlere gelebilmesi için insanüstü bir çaba gösterdi. (Veya göstermek zorunda kaldı.)

Çin’deki kişi başı milli gelirin nasıl değiştiği ile ilgili bulduğum bilgileri de tablo halinde aşağıya koydum.

YılKişi başı milli gelir
198282 dolar
1987172 dolar
1995783 dolar
20031636 dolar
20136740 dolar
20157719 dolar
20179135 dolar
201910.182 dolar
202010.434 dolar
Çin’deki kişi başı milli gelir

Buradaki rakamlar nüfusu 1,4 milyar olan Çin’in tamamını kapsıyor. Çin’in en büyük İngilizce gazetesi China Daily‘de öğrendiğim kadarıyla 2019 yılında 14 tane Çin şehrinde kişi başı milli gelir 20.000 doları geçmiş. Bu 14 şehirde 143 milyon kişi yaşıyor.

Çin Ekonomisi Nasıl Bu Kadar Gelişti?

Yazının bu kısmında resmi veriler yerine kendi gözlemlerimi paylaşmanın uygun olacağını düşündüm. Ekonomist değilim. Sıradan bir vatandaş olarak izlenimlerimi yazdım.

Çin ekonomisinin bu kadar hızlı büyümesinde en önemli nedenlerden biri hiç kuşkusuz Çin’in üretim ve ihracata yönelik büyümeyi benimsemesi.

Çin, kapılarını dış Dünya’ya açtığı 80’li yılların başında ucuz iş gücünün getirdiği potansiyeli kullanarak Dünya’nın dikkatini çekmeyi başardı. Bu da yabancı firmanın fabrikalarını birer birer Çin’e taşımasını sağladı. (İşin bu kısmı hepimizin bildiği bir gerçek.)

Bu fabrikalar sayesinde Çin daha önce hiç yapamadığı kadar üretim yapıp satmaya başladı.

Başta Almanya olmak üzere gelişmiş ülkelerdeki dev firmaların Çin’de üretip hem Çin’de hem de Dünya’nın geri kalanında büyüme çabası da Çin’in hızlı kalkınmasında önemli rol oynadı.

DHgate WW

Teknolojinin dışarıdan Çin’e gelmesi Çin’in kendi teknolojisini üretmesinin temellerini oluşturdu. Ayrıca Çin’de üretilip Çin dışına satılan her bir ürün Çin ekonomisinin kazanç hanesine yazıldı.

Gelişmiş ülkelerdeki pek çok firma Çin ile birlikte büyümeyi tercih ederken, gelişmekte olan ülkelerdeki firmalar ise genel olarak Çin’deki ucuz ürünleri ülkelerine ithal edip kısa zamanda köşeyi dönmeyi tercih etti.

Literatüre “çakma ürün” olarak giren düşük kaliteli ürünler de Çin’in kalkınmasında çok önemli bir rol üstlendi. Çin, kendi teknolojisi yeterli değilken birtakım ürünlerin kopyasını yapıp satarak hem ekonomik anlamda kendini geliştirdi; hem de bu ürünleri satın alan ülkeleri kendine bağımlı hale getirdi.

Çin’in gün geçtikçe artan ihracatı, Çinliler’in insanüstü çabaları, Çin’in kalabalık nüfusu, Çinli kadınların da işgücüne neredeyse erkekler kadar katkı sağlaması Çin ekonomisinin kısa zamanda çok hızlı bir şekilde büyümesini sağladı.

Ekonomik Kalkınmanın Çin’deki Sonuçları

Çin ekonomisinin gelişmesinin bir sonucu olarak Çin’de hayat ve işgücü pahalılaşmaya başladı. Bu da bazı büyük firmaların fabrikalarını Vietnam, Tayland gibi daha ucuz ülkelere taşımasına neden oldu.

Ucuz ürünler satarak ve Dünya’nın ağır sanayi fabrikası olarak gelişmenin ilelebet devam edemeyeceğinin farkedilmesi üzerine Çin strateji değişikliğine gitti. Bu sayede kaliteli ve yüksek teknolojili ürünlere ağırlık verilmeye başladı.

Çin’in gelişen teknolojisi Çin malı ürünlerin de kalitesinin artmasını sağladı. Bu da kendini en belirgin olarak cep telefonlarında gösterdi. Bundan 10 sene önce basit, ucuz telefon satan Çinli telefon üreticileri Dünyaca ünlü markalarla yarışabilir; hatta onları geçebilir hale geldi.

Elektrikli araba konusunda da Çin son yıllarda çok çabalıyor. Şu an birçok Çinli araba üreticisi elektrikli araba üretiyor. Çok lüks elektrikli araba üreten firmalar dahi var. Bu arabalar şu sıralar Çin dışında pek bilinmese de ilerleyen yıllarda Avrupa ve Amerika caddelerinde üst düzey kaliteli, pahalı Çin malı elektrikli arabalar görülebilir.

Dijital ödeme sistemleri de Çin’de gelişen teknolojiyi kanıtlar nitelikte. Nakitsiz yaşamın ve para transferinin hiçbir ülkede olmadığı kadar günlük yaşama adapte olduğu ülkelerin başında hiç şüphesiz Çin geliyor. Öyle görünüyor ki Çin ilerleyen dönemlerde bu teknolojiyi de ihraç etmeye başlayacak.

Sonuç

Çin, ekonomik olarak bu kadar büyümesini klasik tabiriyle çok çalışmaya borçlu. Bütün Dünya’nın “çakma ürünler” yaptığı için güldüğü yıllarda çalışmaya devam etmek Çin’in bugünlere getirdi. İlerleyen yıllarda ne olur bilinmez; ama şu an çalışmaya ve büyümeye devam ediyorlar.

Kaynaklar:

Booking.com

2 thoughts on “Çin Ekonomisi Nasıl Büyüdü? Çin’deki Gözlemlerim”

  1. Gökcan Yengin

    Çok güzel bir derleme olmuş. Aslında bu konu ile ilgili gerçekten milyonlarca yorum var. Ama Çin’in kalkınması konusuna gelince aklıma hep Milton Friedman’ın söyledikleri gelir; bir daha iktisatta Nobel ödülünü alacak kişi Çin’in kalkınmasını açıklayabilecek kişidir. Hiçbir teori tamamen anlatamıyor Çin’in sırrını sanki.

    1. Benim gibi son on-yirmi yılda Çin’de bizzat yaşayanlar Çin’in değişimine de aynı şekilde şahit oldular. Aynı şekilde Çinliler de hayat kalitelerinin ne kadar arttığını gördüler. Bence sır Çin’in “ülkeye para nasıl girer?” sorusunu vermiş olmasında.

Yorum bırakın

Yorum yaparak veya soru sorarak herkesın yeni bilgiler öğrenmesine yardımcı olun.

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top